Kico ta depresion?

170911 depresionRond mundo, depresion ta un di e causanan mas grandi di incapacidad. Mas o menos 10% di Americano ta sufri di depresion y na Hulanda 20% lo enfrenta depresion na dado momento den nan bida. Pero kico ta depresion y con por identifica esaki?

Malesa mental
E hecho cu depresion ta un malesa mental ta pone cu ta hopi dificil pa compronde of cuantifica esaki compara cu, ban bisa, cholesterol halto. Un fuente di confusion den tur esaki ta e diferencia entre sinti tristo y tin depresion. Casi tur hende ta sinti su mes tristo den bes en cuando. Un studiante por ricibi un onvoldoende, un persona por haya su mes den un pleito, un trahado por perde su trabou. Hasta un dia cu hopi awacero por trece sintimentonan di tristesa serca un persona. Tin biaha no mester di un rason; tristesa ta simplemente presenta, pa despues un cambio den circumstancia pone cu bo beis ta drecha y tur sintimento di tristesa ta bay.

Depresion clinico ta diferente. E ta un problema medico cu no ta bay simplemente paso bo kier. E ta dura pa por lo menos dos siman consecutivo te cu varios aña y tin un impacto significante den e manera cu e ta interferi cu bo abilidad di traha, diverti bo mes of stima un otro.

E simptomonan di depresion no ta palpabel. Ta imposibel pa simplemente wak y bisa ta ken ta carga e peso di depresion y ken no.

Sintoma

Depresion por tin varios sintoma. Tiki animo, perdida di interes den cos cu normalmente bo lo disfruta di dje, cambio den apetit, sinti'bo inutil, sinti'bo culpabel, drumi dimas of drumo mucho tiki, problema di concentracion, inkietud, sinti'bo slow, perdida di energia, of pensamentonan di suicidio cu ta keda ripiti.

Si bo tin por lo menos 5 di e sintomanan aki, bo lo por ta sufriendo di depresion.

Kico depresion ta haci cu bo curpa
Depresion no ta solamente afecta bo comportacion. Un persona cu ta sufri di depresion ta experiencia cambionan na nivel celebral tambe. Bo frontale lobben y hippocampus ta bira mas chikito. Na un nivel mas molecular, depresion kiermen cu bo curpa ta perde su abilidad di regula serotonin, norepinephrine y dopamine na un manera adecua. Tambe un persona lo por experiencia cambio den ritmo circadiano (ki ora ta lanta y drumi) y abnormalidad hormonal; por ehempel un nivel halto di cortisol y diregulacion di schildklierhormonen.

Causa di depresion
Te cu dia di awe, neurocientificonan ainda no ta compronde exactamente kiko ta causa depresion. Ta parce cu e tin di haber cu interaccion entre bo genes y bo ambiente. Pero no tin un herment pa sa di antemano unda y ki ora e depresion lo aparece. E sintomanan di depresion no ta palpabel. Ta imposibel pa simplemente wak y bisa ta ken ta carga e peso di depression y ken no. 

Buscando ayudo pa depresion
Hopi hende ta tarda masha largo, tin biaha varios aña, prome cu nan pidi ayudo. Tin di bisa cu tin tratamiento basta efectivo pa depresion. Medicamiento y terapia ta complementa otro den duna kimiconan celebral un boost.

Si bo conoce un persona cu ta sufri di depresion, recomenda nan, na un manera suave, pa papia cu un terapista. Sabiendo cu e persona no lo tuma e pasonan aki su mes, considera haci un tiki investigacion pa nan. Por ehempel, busca pa sa cua terapista ta specialisa den depresion, cua terapista tin un oficina cerca y tambe skirbi un lista di cua pregunta por haci na e terapista. Pa un persona cu depresion, e prome pasonan aki lo por parce insuperabel.

170911 depresion 2Con pa yuda
Mescos cu bo no por recupara di un man kibra simplemente cu pensamento positivo, un persona cu depresion no mester spera di su mes cu e ta simplemente 'get over it'. Si bo mes nunca a experiencia depresion, purba di no haci comparacion entre depresion cu momentonan den bida cu bo mes a sinti'bo 'down'. E comparacion aki lo por pone e persona sinti culpabel.

Loke si por yuda, ta simplemente papia abiertamente di depresion. Segun estudio, haci un persona pregunta over di suicidio, ta reduci su riesgo di comete suicidio. Combersacionnan habri tocante di enfermedad mental ta yuda reduci stigma y ta haciele mas facil pa hende pidi ayudo. Depresion ta un malesa, mescos asma y diabetes. E no ta un debilidad y tampoco un fayo den un persona su caracter.

Lesa mas:
https://www.trimbos.nl/themas/depressie/depressie-feiten-en-cijfers
https://ed.ted.com/lessons/what-is-depression-helen-m-farrell